Uszatka (Asio otus)

Identyfikacja:

Nieco mniejsza od puszczyka: 31-37 cm, jednak rozpiętość skrzydeł zbliżona do tego gatunku: 86-100 cm. Jak sama nazwa wskazuje, uszatki na głowie posiadają charakterystyczne pęczki piór przypominające uszy. Szlara jest wyraźna, oczy pomarańczowe, niekiedy bardziej wpadające w żółć. Ubarwienie to mozaika brązu, szarości, bieli, miejscami żółtawy nalot. Sylwetka smukła, skrzydła długie. Spód ciała jaśniejszy niż wierzch, z podłużnymi kreskami. Samce najczęściej są jaśniejsze od samic. Siedzące na drzewie uszatki dzięki swemu ubarwieniu zlewają się z otoczeniem.

Zachowanie:

Gatunek o aktywności nocnej, jednak na polowania może wylatywać już o zmroku. Podczas dnia ptaki najczęściej przesiadują blisko pnia drzew. W sytuacji zagrożenia uszatka prostuje swoje ciało, co powoduje, że pióra ściśle do niego przylegają. Dzięki tej metodzie ptak wizualnie staje się smuklejszy, a na tle pnia mniej widoczny. Młode, słabo latające ptaki oraz osłabione dorosłe w chwili bezpośredniego zagrożenia stroszą pióra oraz charakterystycznie rozkładają skrzydła, co powoduje, że wizualnie stają się większe. W ten sposób starają się odstraszyć napastnika.

Zimą uszatki chętnie zbierają się w grupy liczące od kilku do kilkudziesięciu osobników. W miejscach, gdzie zimują, można je obserwować śpiące w dzień. Takie zimowiska znajdują się zarówno w lasach, jak i w parkach miejskich czy na cmentarzach. W tym okresie ptaki staja się mniej płochliwe, dzięki czemu dają się obserwować spod drzewa, na którym przesiadują. Gatunek osiadły i migrujący.

Głos:

Głos godowy samca jest bardzo cichy i niewprawiony słuchacz może w terenie go nie wychwycić. Odzywa się on krótkim, niskim „huuu” powtarzanym co około 3 sekundy. Samiec wykonuje także loty, „klaszcząc” przy tym skrzydłami. Dźwięki te często można usłyszeć nad głową podczas wabień. Samica  odzywa się żałosnym, opadającym „łyyyyłłł”, natomiast alarmująco „kłek”. Pisklęta – donośnym, żałosnym „piiijj”. Najintensywniej uszatki odzywają się w marcu i kwietniu.

Pokarm:

Pokarm uszatki składa się głównie z gryzoni oraz ssaków owadożernych, rzadziej poluje na ptaki.  Obok płomykówki uszatka jest największym sprzymierzeńcem człowieka w tępieniu gryzoni.

Wypluwka:

Szara, często o nieregularnych kształtach. Wielkość zróżnicowana: 18-60×14-27 mm. Podobna do wypluwki myszołowa, który może zajmować ten sam biotop oraz żywi się podobnym pokarmem.  Wypluwki najczęściej znaleźć można w rejonie gniazda, a także w mniejszych ilościach przy czatowniach. W okresie zimowym spore ilości znajdują się pod drzewami, na których ptaki zimują.

Biotop:

Związana zarówno z krajobrazem rolniczym, jak i lasami. Zasiedla lasy w sąsiedztwie polan, zrębów, a także śródpolne zadrzewienia, szpalery drzew,  parki miejskie, cmentarze.

Lęgi:

Uszatki gniazdują w lasach w pobliżu zrębów, polan, pól, a także w niewielkich skupiskach drzew czy nawet w szpalerach. Otwarte tereny wykorzystywane są jako miejsca do zdobywania pokarmu. Samica w marcu lub kwietniu składa od 4 do 5 jaj (2-7) w odstępach dwudniowych.  Wykorzystuje gniazda innych ptaków, najczęściej krukowatych. Rzadko gniazduje na ziemi. Po około 30 dniach na świat przychodzą  młode uszatki, które zostają w gnieździe przez kolejne 35 dni. Poza gniazdem rodzice opiekują się nimi przez około 2 miesiące.

Rozmieszczenie:

Drugi, zaraz po puszczyku, najpospolitszy gatunek sowy w Polsce. Występuje na terenie całego kraju.

Zagrożenia:

Głównym zagrożeniem dla tego gatunku jest chemizacja rolnictwa oraz wzrost liczby samochodów na naszych drogach. Zdarzają się także przypadki śmierci tych ptaków w czasie pożarów, gdy zwabione uciekającymi od ognia gryzoniami, podlatują zbyt blisko płomieni. Zagrożeniem dla jaj i piskląt są kuny i koty, natomiast na zimowisku człowiek, który je płoszy.

Status ochronny:

Gatunek objęty ochroną gatunkową ścisłą.