Płomykówka (Tyto alba)

Identyfikacja:

Wielkości dużego gołębia (33-40 cm). Rozpiętość skrzydeł 80-98 cm, długość skrzydła 27-30 cm, długość ogona 10-14 cm, waga 280-450 g. Smukła, jasna sowa o długich, słabo opierzonych nogach. Płomykówka podgatunku guttata (gniazdująca w Polsce) posiada spód ciała płowożółty (samiec) lub rdzawo-płowożółty (samica) z czarno-białymi kropkami. Wierzch ciała ciemnopopielaty z biało-czarnymi kreskami na pokrywach skrzydłowych. Charakterystyczna wyraźna biała sercowata szlara otaczająca czarne oczy. Dziób cielisty. Ogólny ton ubarwienia tego gatunku jest jasny – gdy obserwujemy płomykówki latające w pobliżu lamp, wydają się one całkowicie białe. Skrzydła długie, zaokrąglone na końcach. Lot wolny o głębokich uderzeniach skrzydeł.

Zachowanie:

Płomykówka jest gatunkiem typowo nocnym. Bardzo rzadko spotkać ją można polującą w dzień – takie zachowanie może być spowodowane brakiem możliwości polowania wynikającym np. z długich, kilkudobowych opadów deszczu. Gatunek raczej płochliwy. Spłoszona sowa ucieka z miejsca dziennego wypoczynku i chowa się w koronach drzew lub w zabudowaniach. Chowając się w ciemnych zakamarkach budynków, przymyka oczy i czeka na odejście człowieka. Podczas polowania może zawisać w powietrzu z opuszczonymi nogami. Pisklęta w gnieździe intensywnie charczą, próbując w ten sposób przegonić intruza.

Głos:

Samiec odzywa się bardzo charakterystycznym głosem o długości ok. 2 sek., niczym nie przypominającym głosu sowy w ogólnym mniemaniu. Można opisać go jako zachrypnięty krzyk (shrrrrrrreeeech), powtarzający się z dość dużą częstotliwością. Oprócz tego wydaje mruczące, przytłumione i skrzeczące dźwięki oraz syczenie. Samica w obecności samca wydaje donośny  głos kontaktowy (aaaahhhh). Pisklęta są bardzo hałaśliwe. W sytuacji zagrożenia straszą gardłowym. „hhhhhh”. Młodsze ptaki odzywają się trelującym „criii”, starsze donośnym „kszyyyyy”.

Największe nasilenie aktywności głosowej przypada na luty – kwiecień. Ptaki odzywają się po całkowitym zapadnięciu zmroku.

Pokarm:

Główny pokarm płomykówki stanowią gryzonie, dzięki czemu gatunek ten jest wielkim sprzymierzeńcem człowieka. Aż 80% pokarmu to norniki, myszy i szczury. Pozostałe 20% diety stanowią ptaki, nietoperze, płazy, ssaki owadożerne, a czasem ryby.

Wypluwka:

Bardzo charakterystyczna: ciemna, wręcz czarna, połyskująca i gładka. Wielkość i kształt zróżnicowana, zazwyczaj jest owalna. Rozmiary 15-75×15-25 mm. Wypluwki zrzucane są przez ptaki przede wszystkim w miejscu rozrodu, wewnątrz budynków. Stare, rozłożone wypluwki służą jako podściółka gniazda. Często można znaleźć je także na zewnątrz na ziemi pod gzymsami, drzewami itp., w miejscach gdzie sowy przesiadują w czasie nocy.

Biotop:

Gatunek związany z osiedlami ludzkimi. Występuje zarówno w krajobrazie rolniczym, jak i w miastach. Obecność płomykówki uwarunkowana jest występowaniem dogodnych miejsc lęgowych oraz bliskością terenów łowieckich, takich jak łąki, pastwiska, pola uprawne itp.

Lęgi:

Płomykówka gniazduje wśród ludzi, zajmując wieże i strychy kościelne, wieże ratuszowe, wentylatory, transformatory, gołębniki. Jaja składa najczęściej na początku kwietnia i wybiera do tego celu zaciemnione miejsca. Zwykle wyprowadza jeden lęg, jednak w latach obfitujących w pokarm może wyprowadzić ich więcej, nawet do trzech. Zwykle składa od 4 do 8 jaj, czyniąc to w odstępach 2-3 dniowych. Wysiaduje wyłącznie samica przez 30-32 dni. Za względu na to, że rozpoczyna wysiadywanie po złożeniu pierwszego jaja, pisklęta klują się nierównocześnie. Widząc leg płomykówki, można bez trudu stwierdzić, które z piskląt jest najmłodsze, a które najstarsze, ponieważ różnica pomiędzy nimi może sięgać kilkunastu dni. Wychowywanie młodych ptaków w gnieździe trwa 50-55 dni, a po wylocie kolejne 3 do 5 tygodni.

Rozmieszczenie:

Występuje na terenie całej Polski, poza obszarami górskimi.

Zagrożenia:

Głównym powodem spadku liczebności płomykówki jest brak miejsc lęgowych.  Coraz częściej remontowane są – i przy okazji uszczelniane – wieże i strychy kościołów, wentylatory budynków, które stanowią największy procent zajmowanych obiektów.

Zmiana w sposobie użytkowania gruntów rolnych, czyli ograniczenie wypasu bydła czy koszenia łąk, powoduje, że sowom ubywa odpowiednich terenów łowieckich; natomiast wykorzystywane w rolnictwie pestycydy powodują ich zatrucie. Duży procent przyczyn śmiertelności tego gatunku stanowią także kolizje z samochodami. W okresie jesienno-zimowym, czyli w okresie poszukiwania przez ptaki miejsc z odpowiednimi zasobami pokarmu, często można znaleźć martwe sowy na poboczu drogi.

Znane są także przypadki bezpośredniego zabijania tych ptaków przez człowieka. Związane jest to głównie z zabobonami oraz brakiem wiedzy.

Istotnym zagrożeniem dla tego gatunku jest także wzrost liczebności drapieżników takich jak kuny, koty domowe.

Status ochronny:

Objęta ochroną gatunkową ścisłą.