Nowy gatunek sowy z plejstocenu Kuby
12 stycznia 2021 | Zobacz wszystkie aktualności
Kuba to jedno z najbardziej niezwykłych miejsc na ornitologicznej (i nie tylko) mapie świata. Jej fauna i flora zdominowana jest dziś przez niezwykłe, endemiczne gatunki. Kuba jest też miejscem gdzie spotykają się dwie krainy zoogeograficzne – kraina nearktyczna i neotropikalna co ma wpływ na jej bioróżnorodność. Jednak wyspa była jeszcze bardziej niezwykła w niedalekiej przeszłości. Jeszcze kilka lub kilkanaście tysięcy lat temu była miejscem w którym żyły obok siebie największe ptaki szponiaste i sowy. Były pośród nich olbrzymie teratorny (Teratornithidae), kondory (Cathartidae) oraz różnego rodzaju myszołowy (Gigantohierax, Amplibuteo), przewyższające rozmiarami największe orły. Prehistoryczna Kuba była też miejscem występowanie największych sów znanych nauce i to nie jednej ale kilku. Żyły na niej olbrzymie płomykówki bahamskie Tyto pollens przewyższające rozmiarami puchacza zwyczajnego Bubo bubo oraz jego (jak sądzono) większy kuzyn – puchacz kubański Bubo osvaldoi. Największą sową był jednak ornimegalonyks olbrzymi Ornimegalonyx oteroi – ogromna, najprawdopodobniej nie umiejąca latać sowa osiągająca wys. 1,1 m oraz masę ciała ok. 9 kg (wg. niektórych źródeł nawet 13 kg!). Sowa ta była tak ogromna, że początkowo opisano ją jako gatunek fororaka Phorusrhacidae. Według dawnych badaczy nie była też jedynym gatunkiem a razem z nią Kubę zamieszkiwały 3 inne ornimegalonyksy (Ornimegalonyx minor, O. arredondoi i O. gigas). Problem jednak w tym, że olbrzymie sowy nie były powtórnie badane od 1982. Dopiero w 2015 słynny badacz prehistorycznej awifauny Kuby – dr William Suárez przebadał ponownie wielkie płomykówki z Karaibów. Na powtórne oględziny czekały jednak aż do chwili obecnej olbrzymie puchacze i ornimegalonyksy. Rewizja materiału przypisanego do ogromnych sów przyniosła zaskakujące odkrycia i szereg nowych informacji o największych sowach znanych nauce.
Po pierwsze potwierdziły się wcześniejsze przypuszczenia niektórych naukowców, że 4 gatunki ornimegalonyksów to w istocie jeden a znaczne różnice w wielkości nie odbiegają od tych obserwowanych u dzisiejszych sów. Wg. Suáreza najmniejsze znane szczątki przypisane do gatunku O. minor należą po prostu do samca O. oteroi, który jak to często bywa u sów był znacznie mniejszy od samicy. To jednak nie wszystko, gdyż jak się okazało szczątki największego puchacza znanego nauce – puchacza kubańskiego Bubo osvaldoi, należą tak naprawdę do dwóch gatunków. Ogromna kość udowa (femur) USNM 447022, będąca paratypem tego gatunku należała w istocie do ormimegalonyksa jednak nie należącego do żadnej z wcześniej znanych form ale reprezentującego nowy gatunek, który nazwano – Ornimegalonyx ewingi. „Nowy” ornimegalonyks był o ok. 30% mniejszy od większego kuzyna O. oteroi i nieco większy od puchacza kubańskiego. Jednak w tym przypadku różnice w budowie kości udowej (femur) i ramiennej (humerus) są tak duże, że nie pozostawiają wątpliwości, że mamy do czynienia z nieznanym wcześniej gatunkiem. Jeśli chodzi o samego puchacza kubańskiego przypisanie jego największych szczątków do innego gatunku zdetronizowały go jako wyraźnie największego przedstawiciela swojego rodzaju. Jednak osiągając rozmiary samicy puchacza zwyczajnego był to wciąż jeden z największych puchaczy.
Do dziś zagadką pozostaje jak tyle ogromnych sów i ptaków szponiastych mogło współistnieć na Kubie i dlaczego w pewnym momencie wyginęły. Zapewne przyczyniła się do tego konkurencja międzygatunkowa oraz zmiany klimatyczne, dzięki którym znaczna część Kuby zniknęła pod wodą. Wiele też wskazuje, że do zniknięcia olbrzymich sów przyczynili się ludzie, którzy dotarli na Kubę ok. 6000-7000 lat temu. Wiadomo, że poprzez polowania doprowadzili oni do zniknięcia kubańskiej megafauny (leniwców, małp oraz olbrzymich gryzoni i owadożernych), będącej pożywieniem ogromnych sów i ptaków szponiastych. Wiele też wskazuje, że mimo to niektóre z olbrzymich sów jak płomykówka bahamska, przetrwały do początków XX wieku. Niestety dziś jest pewne, że i one są przeszłością.
Przypuszczalny wygląd największej sowy znanej nauce – ornimegalonyksa olbrzymiego Ornimegalonyx oteroi. Na większości ilustracji przedstawiany jest jako gatunek zbliżony do pójdziek Athene, lecz w istocie był najbliższym kuzynem puszczyków z rodzaju Strix i Ciccaba. Skamieniałości tego gatunku, sfotografowane w Muzeum Historii Naturalnej w Hawanie, można obejrzeć tu: http://ornitofrenia.pl/ornimegalonyks/
Podziel się! Share!
0
0
00
© 2016 Wszystkie prawa zastrzeżone. Wykonane przez Tru studio