Nowy gatunek sowy z wczesnego eocenu USA
27 sierpnia 2020 | Zobacz wszystkie aktualności

Jedną z najstarszych współczesnych grup ptaków są sowy (Strigiformes). Ich skamieniałości znamy już sprzed 60–56 Ma (paleocen), czyli z okresu tuż po wyginięciu dinozaurów. Niestety badania nad wczesnymi gatunkami utrudnia ich podobieństwo do domniemanych przodków czyli szponiastych (Accipitriformes). Można to zaobserwować na przykładzie nowego, właśnie opisanego gatunku.
Nowy gatunek, reprezentujący zupełnie nowy rodzaj nazwano Primoptynx poliotauros a dzięki skamieniałościom datowanym na 55-54,5 Ma (wczesny eocen) i znalezionym w Wyoming (USA) można było odtworzyć prawie cały jego szkielet postkranialny (pozaczaszkowy). U tego gatunku, tak jak u innych wczesnych sów (np. z rodziny Protostrigidae), można zaobserwować budowę nóg, która bardziej przypomina współczesne szponiaste. Człony pazurowe palucha i drugiego palca są wyraźnie większe od tych na pozostałych palcach. Pod względem wielkości i proporcji w stosunku do innych kości człony pazurowe przypominają więc bardziej dzisiejsze ptaki szponiaste a nie sowy. Mimo, że nie odnaleziono czaszki tego gatunku autorzy uważają, że taka budowa może świadczyć o tym, że primoptynks używał nóg do chwytania i zabijania ofiar a nie dzioba jak współczesne sowy. Primoptynks i niektóre wczesne sowy (Protostrigidae) prawdopodobnie specjalizowały się w większej zdobyczy takiej jak np. duże gryzonie. Wymagała ona przyjęcia strategii zabijania zbliżonej do ptaków szponiastych. Mogą to potwierdzać również dość duże rozmiary tego gatunku – wg. autorów osiągał wielkość samicy dzisiejszego puchaczyka żółtobrzuchego Pulsatrix perspicillata. Wymarcie tych wczesnych sów mogło mieć związek z ewolucją i rozprzestrzenianiem się dziennych ptaków szponiastych, które wydają się być już mocno zróżnicowane w późnym eocenie i wczesnym oligocenie.
Oryginalna publikacja: https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/02724634.2020.1769116
Na zdjęciu puszczyk uralski (Strix uralensis). Z gatunków sów występujących na terenie Polski primoptynks przypominał go najbardziej rozmiarami, choć miał budowę nóg bardziej podobną do szponiastych. Istnieją też pewne dowody na to, że również głowy wczesnych sów bardziej przypominały te u szponiastych.
Tekst:
Piotr Gryz
Piotr Gryz
© 2016 Wszystkie prawa zastrzeżone. Wykonane przez Tru studio